ESHOT’un açılımı nedir? – Elips Haber

TEKNOFEST İzmir kapılarını ziyarete açmışken, festival alanına nasıl gideceğini merak eden ziyaretçiler arama motorlarında yol tarifi arıyor. ESHOT’a ait otobüs numaraları ile karşılaşan kullanıcılar, ESHOT’un açılımını da merak ediyor. ESHOT’un açılımı nedir? ESHOT nedir? ESHOT kaç yılında kuruldu? 

Peki ESHOT nedir?

ESHOT Genel Müdürlüğü ya da kısaca ESHOT, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait otobüs işletmesinin adıdır.

1943 yılında İzmir Belediyesi’ne bağlı bir işletme olarak kurulmuştur. Açılımı Elektrik Su Havagazı Otobüs ve Troleybüs’tür. Daha sonra Elektrik Gediz Edaş olarak ve Su İzsu olarak ayrılmış Havagazı ve Troleybüs bölümleri kapatılmıştır. Bugün yalnızca Otobüs bölümü çalışmaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde şehiriçi ulaşımı sağlayan İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı bir Genel Müdürlük olarak faaliyet göstermektedir.

ESHOT’un tarihçesi

ESHOT Genel Müdürlüğü, İzmir Tramvay ve Elektrik Türk Anonim Şirketi imtiyazı ile tesisatın alınmasına dair anlaşmanın onayı ve bu Kuruluşun işletilmesi hakkındaki 27.07.1943 tarih ve 4483 sayılı Yasanın 5. maddesi ile, İzmir Suları Türk Anonim Şirketi’nin satın alınmasının ve devrine dair 05.06.1947 gün ve 4583 sayılı Yasanın 6. maddesi hükümleri gereğince, bu gibi kuruluşlar için genel bir İşletme Yasası çıkıncaya kadar Katma Bütçeli bir idare şeklinde yönetilmek üzere İzmir Belediyesi’ne bağlı bir işletme olarak kurulmuştur. 1945 yılında Tramvay ve Elektrik İşletmesi ile birleşen kuruluşa aynı yıl Havagazı İşletmesi de katılmıştır.

4483 ve 4583 sayılı devir Yasalarının 5. ve 6. maddeleri ile 1322 sayılı Yasaya dayanılarak hazırlanan İzmir Elektrik, Su, Havagazı, Otobüs ve Troleybüs Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki Yönetmelik 11 Haziran 1957 tarih ve 9630 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir ve Genel Müdürlük hâlen bu Yönetmelik esaslarına göre işlevini sürdürmektedir.

Millî Güvenlik Konseyi’nin 11 Aralık 1980 tarih ve 17187 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 34 No´lu Kararı ile İzmir iline bağlı Bornova, Karşıyaka, Altındağ, Balçova, Buca, Büyükçiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Gültepe, Işıkkent, Narlıdere, Pınarbaşı ve Yeşilyurt Belediyeleri ile Balatçık, Doğançay, Doğanlar, Örnekköy, Uzundere köylerinin kamu tüzel kişiliklerinin kaldırılması ve bütün hak ve görevleri ile İzmir Belediyesine bağlanması sonucu bu belediye ve köylerin elektrik, su ve otobüs işletmeleri de ESHOT’a bağlanmıştır.

12 Eylül 1982 tarih ve 17809 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 2705 sayılı Yasa ile ESHOT’un elektrik ve elektrikle ilgili üniteler ile personeli 1 Kasım 1982 tarihlerinde Türkiye Elektrik Kurumu’na devredilmiştir. 23 Mart 1984 tarih ve 18350 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 195 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ve 27 Haziran 1984 tarih ve 3030 sayılı Yasa ile İzmir Büyükşehir Belediyesi kurulmuş ve Büyükşehir Belediyesi, Merkez İlçe Belediyesi (Konak), Karşıyaka İlçe Belediyesi, Bornova İlçe Belediyesi olmak üzere hizmet ve görev itibari ile dört belediyeye ayrılmış, ESHOT Genel Müdürlüğü ise Büyükşehir Belediyesine bağlı mülhak bütçeli bir işletme olarak kalmıştır.

25 Mart 1987 tarih ve 19411 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 87/11594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2560 sayılı Kanuna 3305 sayılı Kanunla eklenen EK-4. maddeye göre İZSU Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Bu Kanun gereğince ESHOT Genel Müdürlüğüne bağlı su ile ilgili birimler ve personeli 1 Temmuz 1987 tarihinde İZSU Genel Müdürlüğüne devredilmiştir. Otobüsler ile birlikte yolcu taşımacılığı yapan Troleybüsler ise teknolojisinin eski olması nedeniyle yedek parçasının temin edilememesi, trafik akışını olumsuz yönde etkilemesi, işletme maliyetinin artması ve ekonomik ömrünü tamamlaması nedeni ile Temmuz 1992 tarihinde hizmet dışı bırakılmıştır.

1876 yılında İzmir’in aydınlatılması gayesi ile İngilizler tarafından “Osmanlı Şehir Gazı” adıyla kurulan “Havagazı Şirketi” 1936 yılında Belediyeye devredilmiş, Belediye bir “Şehir Gazı Müdürlüğü” teşekkül ettirmiş ve işletmeyi devreye almıştır. 1945 yılında 4483 sayılı Kanunla kurulan “Elektrik Tramvay İşletmeleri Genel Müdürlüğü”ne bağlanmıştır. Şehrin aydınlatılması Elektrikle sağlanmaya başlanıldıktan sonra havagazı fenerleri sökülmüş ve konutlara yakıt üretimine başlanılmıştır. Teknolojisinin eski olması, sürekli zarar etmesi, çevre kirliliği yaratması ve ekonomik ömrünü tamamlamış olması nedeniyle İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinin 1 Eylül 1994 tarih ve 05.195 sayılı kararı ile kapatılmıştır.